• Szlaki turystyczne - Województwo lubuskie

SZLAK CZARNY GÓRA WILKANOWSKA - PODGÓRZYCE (Od Bobru do Odry)

ODCINEK Góra Wilkanowska - Zielona Góra - Zagórze - Płoty - Czerwieńsk im. 50 lecia PTTK

Kategoria szlaku: pieszy, przyrodniczy, nadaje się także dla rowerzystów

Szlak wyznakowano w 2000 i 2001 roku. Projektant szlaku - Jarosław Wnorowski - dziękuje następującym osobom za udzieloną pomoc przy jego powstawaniu: Małgosia Wnorowska, Małgorzata Grygoriew, Beata Musiałowska, Anita i Andrzej Kizimowicz, Michał Jastrzębski oraz Sławomir Juraszewski. Opiekę nad szlakiem sprawuje projektant.

Odcinek szlaku zaczyna się na Górze Wilkanowskiej u stóp leśnej, przeciwpożarowej wieży obserwacyjnej. Wieża zbudowana z czerwonej cegły została postawiona na górze pod Wilkanowem w 1902 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Rzemieślników i Winiarzy. Wzór wieży zaprojektowany przez Wilhelma Kreisa z Dusseldorfu, nawiązuje do grobowca króla Ostrogotów - Teodoryka Wielkiego w Rawennie. Nadano jej imię kanclerza Niemiec - Bismarka. Obecnie pod wieżą znajduje się ważny zielonogórski węzeł szlaków turystycznych. Z głównego grzbietu Góry Wilkanowskiej można dostrzec ciekawą panoramę na południe. Przy dobrej pogodzie widać Hutę Miedzi w Głogowie.

Początkowo szlak odchodzi w dół wraz ze szlakiem zielonym, dalej skręca w prawo, aby na około 100 metrów spotkać się ze szlakiem niebieskim (do Amfiteatru i Zielonej Góry), a następnie skręca w lewo wraz z zielonym. Po około 200 m szlak czarny skręca w leśny trakt w prawo, zaś zielony w lewo. Przed nami las mieszany i dwa skręty w lewo. Dochodzimy do leśnej ścieżki dydaktycznej wyznakowanej przez Nadleśnictwo Zielona Góra. Ostro skręcamy w prawo. Przed nami liczne doły pokopalniane obok stanowiska nr 3 ścieżki. Po około 500 m wędrówki pojawia się stanowisko nr 2. Od niego idziemy w stronę ścieżki biegnącej równolegle do drogi Zielona Góra - Nowogród Bobrzański, aż do przejścia dla pieszych. Obok przejścia znajduje się przystanek MZK (możliwość powrotu do Zielonej Góry).

Po przejściu drogi asfaltowej (zachować szczególną ostrożność) skręcamy w lewo a następnie w prawo w kierunku osiedla Nadleśnictwa Zielona Góra - Rybno. Po opuszczeniu bramy osiedla skręcamy w prawo na żwirową drogę, po ok. 400 metrach w lewo do lasu. Po dwóch zakrętach w prawo dochodzimy do tzw. Szmaragdowego Jeziorka na terenie wyrobiska dawnej cegielni i kopalni iłu "Krosnieńska". Jest to popularne miejsce spacerów zielonogórzan. Szlak przekracza tory kolejki wąskotorowej wożącej dawniej urobek do cegielni i biegnie dalej wzdłuż północnych brzegów cegielni. Po spotkaniu ze szlakiem zielonym prowadzi nas skrajem tzw. "Osiedla Malarzy" aż do szosy wylotowej do Krosna Odrzańskiego i Gubina przy alei Wojska Polskiego. Stąd istnieje możliwość powrotu do Zielonej Góry wraz ze szlakiem zielonym, który doprowadza m.in. do przystanku MZK (około 300 m).

Szlak czarny skręca w lewo a po około 200 metrach przekracza szosę i wchodzi na ścieżkę do lasu mieszanego. Mija tory linii kolejowej do Bieniowa, Nowogrodu Bobrzańskiego oraz Żar-Żagania i dochodzi do ulicy Foluszowej tuż przy kolektorze dawnej oczyszczalni ścieków na Złotym Potoku (Łączy). Idziemy obok ZBP Kaczmarek asfaltową drogą, a po około 500 metrach skręcamy w lewo w stronę ogródków działkowych. Przechodzimy pod wiaduktem obwodnicy zielonogórskiej (odcinek do Gubina i Krosna Odrzańskiego). Za wiaduktem, z prawej strony znajduje się, w stronę przejazdu kolejowego linii do Czerwieńska, ścieżka prowadząca do Przylepu (ciekawy kościół ok. 1,5 km oraz aeroklub z hotelem - ok. 2,5 km). Szlak czarny kieruje się prosto. Po minięciu ostatnich ogródków działkowych, skręcamy lekko w lewo w piaszczystą leśną drogę. Po około 1,7 km dochodzimy do leśnego skrzyżowania dróg i nie zmieniając kierunku idziemy dalej prosto aby po 3 km wejść do kolejnego dużego skrzyżowania leśnego (uwaga w 2001 r. na tym odcinku dokonano przecinki drzew, należy iść łukiem w prawo). Szlak po 300 metrach skręca w prawo. Przed nami dojście na wzgórze o wysokości 100, 1 m - idealne miejsce na odpoczynek. Po opuszczeniu wzgórza dochodzimy do głównego traktu. Wkraczamy w las mieszany, a następnie po minięciu małego wąwozu schodzimy łukiem w lewo. Po sforsowaniu kolejnego wzgórza dochodzimy do leśnej drogi, która zaprowadzi nas do wsi ZAGÓRZE. Pierwsze wzmianki o Zagórzu pochodzą już z XIV wieku (ok. 1305 r.). Mieszkała tu rodzina rycerska Lesslau (Lesław), która swoich “przedstawicieli" miała na dworze księcia Henryka IX w Kożuchowie, a także w konwencie kanoników regularnych w Żaganiu. Za stawem i kapliczką skręcamy w lewo na drogę asfaltową prowadzącą do Płotów. Po prawej stornie można dostrzec panoramę Zielonej Góry, Górę Wilkanowską a także Górę Ogrodników. W Płotach kierujemy się w lewo wzdłuż drogi do Czerwieńska, mijając przystanek MZK, dawny młyn oraz kolejny przystanek MZK obok kiosku i sklepu (możliwość powrotu do Zielonej Góry).

PŁOTY - wieś z XIV wieku na trasie z Zielonej Góry do Czerwieńska, dawniej należała do rodu Lesslau z pobliskiego Zagórza. Szlak idzie jeszcze około 800 m prosto i skręca w lewo w stronę lasu obok zakładu produkcyjnego. Po około 2 km spaceru lasem iglastym dochodzimy do młodnika, za którym skręcamy dwa razy w prawo w ścieżkę biegnącą wzdłuż potoku Strużyna. Po 1,5 km potok zaczyna się spiętrzać (dzięki tamie) przypominając w końcowym odcinku szeroka rzekę lub jezioro. Jesteśmy już na obrzeżach Czerwieńska. Szlak przechodzi tamę i w lewo, wzdłuż ogrodzenia zakładu produkcyjnego wkracza na teren Wysoczyzny Czerwieńskiej. Leśnymi ścieżkami, wędrując przez las iglasty wchodzimy na główny grzbiet Wysoczyzny. W końcowym odcinku szlaku, po zejściu z góry napotykamy na szlak żółty (z Nietkowa). Po niecałym kilometrze dochodzimy do rynku w Czerwieńsku, obok przystanku MZK i niedaleko od dworca PKP.

Czerwieńsk zawdzięcza swoje istnienie rodzinie von Rothenburg. Rothenburgowie byli znanym w Niemczech rodem, a ich rodzinne powiązania sięgały dworu cesarskiego. Założyli oni, nie licząc Czerwieńska, jeszcze sześć miast, które po dziś dzień noszą nazwę Rot(h)enburg. Pięć z nich znajduje się na terenie Niemiec, a jedno w Szwajcarii. Najstarsze wiadomości o istnieniu Czerwieńska pochodzą z XIII wieku. Jednak geneza miasta wiąże się z zamkiem zbudowanym przez Rothenburgów około 1550 roku. Przy zamku rozwijało się początkowo osadnictwo o charakterze rzemieślniczo - wytwórczym. Prawdziwy rozwój miasta nastąpił po wojnie trzydziestoletniej (1616 - 1648), kiedy to zaczęli się tu osiedlać sukiennicy ze Śląska.

To właśnie w celu przyciągnięcia kolejnych rzemieślników Krzysztof von Rothenburg postanowił nadać osadzie prawa miejskie. Inicjatywa ta znalazła poparcie elektora brandenburskiego Fryderyka III, który w roku 1690 wydał akt lokacyjny przyznający mieszkańcom Czerwieńska przywileje miejskie. Zwierzchnictwo terytorialne nad Czerwieńskiem należało od XIII wieku do Brandenburgii. Od 1816 roku administracyjnie włączono miasto do Śląska pod panowanie pruskie. Od 1871 do końca II wojny swiatowej znajdował się w granicach państwa niemieckiego. Pierwsi polscy osadnicy dotarli do Czerwieńska już w kwietniu 1945 r. Byli to głównie kolejarze z Wielkopolski, którzy przystapili do uruchomienia węzła kolejowego. W zasiedlaniu miasta największy udział mieli jednak przesiedleńcy z Wielkopolski, spora grupę stanowili też repatrianci z Ukrainy (Tarnopol, Monasterzyska) i Litwy oraz pozostałych terenów byłego ZSRR. Miasto stanowiło dość atrakcyjny teren dla osiedlającej się ludności z uwagi na niewielkie zniszczenia, dobrą sieć komunikacyjną i bliskość województwa poznańskiego. Czerwieńsk do 20 listopada 1945 r. zachował prawa miejskie i urząd burmistrza. Przez długie lata był osadą wiejską, w 1957 r. przemianowano go na osadę miejską, a 1 stycznia 1969 r. ponownie uzyskał prawa miejskie. Połowa lat siedemdziesiątych była okresem wielkiej szansy dla rozwoju miasta, związanej z rozbudową węzła kolejowego. W 1975 r. rozpoczęto tu budowę zaplecza technicznego dla magistrali kolejowej "Śląsk - Porty", zwanej potocznie "Odrzanką".

W eksplorowaniu szlaku przydatne będą mapy np. "Okolice Zielonej Góry" - wydawnictwa Sygnatura,

Jarosław Wnorowski, PRZEWODNIK PO ZNAKOWANYCH SZLAKACH TURYSTYCZNYCH OKOLIC ZIELONEJ GÓRY
Wydano staraniem Polskiego Towarzystwa Turystyczno - Krajoznawczego, Oddział w Zielonej Górze, ul. Kupiecka 17
Publikowanie treści informatora jest dozwolone jedynie za zgodą wydawcy i z podaniem źródła.
Opracował: Jarosław Wnorowski©
ZIELONA GÓRA - marzec 2003 r.