Województwo łódzkie

Trasa 3.3. SZLAK PARTYZANCKI

znaki czerwone, długość - 201 km /pieszy, dostępny dla kolarzy/

Przebieg trasy:

Radomsko (PKP) - Leśniczówka Ojrzeń - Ewina Pomnik - Kotlin - Rezerwat "Jasień"- Cmentarzyk - Kobiele Wielkie - Teodorów - Góra Chełmo - Przedbórz - Bąkowa Góra - Łęg Ręczyński - Trzy Morgi - Przewóz - Biała - Kurnędz - Sulejów - Włodzimierzów - Witów - Meszcze - Polichno - Dębsko - Swoleszewice (PKS) - Nagórzyce Groty - Tomaszów Mazowiecki - Wilanów - Kaczka - Glinnik(PKS) - Spała - Teofilów - Inowłódź - Fryszerka - Anielin "Szaniec Hubala"- Studzianna - Poświętne - Brudzewice (PKS)

Na szlaku tym obejrzymy miejsce potyczki partyzanckiej i pierwszego posiedzenia konspiracyjnej Łódzkiej Wojewódzkiej Rady Narodowej w Leśniczówce Ojrzen - rezerwat archeologiczno - przyrodniczy (Góra Chełmno) - dawny zajazd pocztowy i Izbę Regionalną w Przedborzu, skąd pochodzi Marian Wnuk rzeźbiarz, autor pomników poświęconych II wojnie światowej w Polsce i Europie - groty w Nagórzycach - rezerwat "Niebieskie źródła" i Muzeum rzeki Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim - Spaly - letniej rezydencji Prezydentów Rzeczypospolitej - szaniec "Hubalowski" w Anielinie.

Radomsko miasto leżące nad rzeką Radomką, znane już od 1243 r. Rozwinęło się w XIX w., kiedy to wybudowano linię kolejową warszawsko wiedeńską. W czasie okupacji - silny ośrodek partyzancki. Warto zwiedzić kościół parafialny św. Lamberta (neobarokowy), typu bazylikowego, kościół i klasztor oo. franciszkanów (fundacja z czasów Władysława Lokietka), drewniany kościół z XVIII w., ratusz XIX w. (obecnie muzeum rcgionalne). Na cmentarzu mogiły żołnierzy z 1939 r.

Rezerwat "Jasień" - utworzony w 1958 r., na obszarze 20 ha. Ochronie podlega drzewostan cisowy - ponad 200 okazów (jeden z najcenniejszych w Polsce). Drzewostan połączony z bardzo rzadkim worońcem - widlakiem i liczydłem górskim.

Kobiele Wielkie - wieś wzmiankowana już w 1386 roku. W miejscowości tej w 1867 roku urodził się Władysław Reymont /laureat Nagrody Nobla/ Warto zwiedzić neogotycki kościół z XVIII w. (przebudowany w XX w.) zabytkowy park podworski ze starymi modrzewiami.

Góra Chełmo - (323 m n.p.m.) rezerwat archeologiczno - przyrodniczy pozostałości grodziska z XII w., na zboczach kamieniołomy.

Chełmo - wieś znana od 1251 r., w czasach historycznych osada myśliwska władców Polski. Zobaczyć można kościół parafialny /bezstylowy/ z renesansowym nagrobkiem, zespół pałacowy z XVII w. /zniszczony/.

Przedbórz - miasto leżące nad rzeka Pilicą, rozbudowane przez Kazimierza Wielkiego. Sięgające tu pasmo Przedborsko -Małogoskie i lesista okolica sprzyjają rekreacji. W miasteczku zachowały się zabytki: fragmenty zamku królewskiego, kościół parafialny św. Mikołaja fundacji Kazimierza Wielkiego (gotycko - barokowy) z cennym wyposażeniem, ratusz miejski w stylu klasycystycznym z 1824 r., dawny zajazd pocztowy i karczma, zabytkowe kamieniczki w układzie staromiejskim. Warto odwiedzić Izbę Regionalną.

Bąkowa Góra - wieś letniskowa położona na zboczu wapiennego wzgórza. We wsi zachowały się m. in. ruiny zamku z XIV w., dwór Małachowskich XVIII w. z parkiem i spichlerzem, kościół parafialny XV w. (przebudowany w XVII w. z ciekawym wyposażeniem).

Majkowice - miny zamku z zachowanym gotyckim założeniem obronnym z XV wieku, grodzisko - pozostałość dawnego zamku "Surdęga" Floriana Szarego

Trzymorgi - wieś znana pod tą nazwą od 1328 roku, jako własność klasztoru norbertanów w Witowie.

Biała - wieś, która jako jedna z pierwszych należała do dóbr klasztoru Cystersów w Sulejowie.

Sulejów - miasto położone przy przeprawie na Pilicy w XIII w. W 1176 r Kazimierz Sprawiedliwy ufundował na prawym brzegu opactwo cystersów. Zabytki: kościół parafialny (neogotycki) z 1901r. kaplica Ligęzów - barokowa.W Podklasztorzu zespół opactwa cysterskiego - kościół romański, ruiny klasztoru, mury obronne z basztami, budynki gospodarcze (obecnie hotel i muzeum).

Witów - wieś założona w XII wieku przez biskupów płockich, którzy osadzili tutaj zakon Kanoników Regularnych św. Norberta - kościół i klasztor norbertanów założone w XII w. /przebudowane w stylu barokowym/. Zachowała się brama obronna - gotycka. Kościół cmentarny drewniany z XVII w. Na cmentarzu zbiorowa mogiła żołnierzy z września 1939 r.

Nagórzyce - Groty - ciekawostka turystyczna - zespół grot i korytarzy wydrążonych w stoku góry porośniętej lasem. W tej chwili zasypane - w celach bezpieczeństwa.

Tomaszów Mazowiecki - miasto założone przez T. Ostrowskiego w 1788 r., rozwinęło się po 1830 r., kiedy to otrzymało prawa miejskie. Do zabytków należą: kościół Narodowy - klasycystyczny z 1823 r., kościół parafialny - neorenesansowy z 1862 r., drewniany kościół z 1782 r., pałac klasycystyczny z 1812 r. (muzeum regionalne), skansen Rzeki Pilicy.

Rezerwat "Niebieskie Źródła" - 29 ha - rezerwat ścisły od 1961 roku typu wodno - krajobrazowego, gdzie ochronie podlegają źródła krasowe i ich otoczenie. Ciekawostką jest to, że źródła mają cały rok prawie stałą temperaturę ok. 9 stopni.

Spała - osada myśliwska carów Rosji i letnia rezydencja Prezydentów Rzeczypospolitej. Znany ośrodek wczasów FWP, obecnie Centralny Ośrodek Przygotowań Olimpijskich. Miejscowość leży w otoczeniu dawnej Puszczy Spalskiej. Do zachowanych zabytków należą: drewniany kościół z 1922 r. - zwany Kaplicą Prezydencką, budynki osady pałacowej, fundamenty pałacu i pomnik żubra. Pomnik i muzeum leśników poległych w II wojnie światowej.

Inowłódź - osada miejska nad rzeką Pilicą, która powstała w XII w., w miejscu przeprawy rzecznej. Prawa miejskie i rozwój od XIV wieku. Zachował się zabytkowy układ urbanistyczny, miny zamku kazimierzowskiego, romański kościół św. Idziego /fundacji Księcia Władysława Hermana/ kościół parafialny św. Michała z 1520 r., dawna synagoga żydowska z XIX w. (obecnie Biblioteka) Miejscowość letniskowa.

Anielin - Szaniec Hubalowski (185 km) wieś na skraju lasu, w którym 30 kwietnia 1940 r. zginął mjr. Henryk Dobrzański - Hubal - dowódca pierwszego oddziału partyzanckiego II Wojny Światowej. W miejscu śmierci pomnik.

Studzianna-Poświętne - duża wieś z kilkoma cennymi zabytkami sztuki sakralnej z okresu baroku. Kościół i klasztor filipinów z początku XVIII w. w stylu barokowym - w ołtarzu głównym Cudowny Obraz Świętej Rodziny - od XVI w. - kult do obrazu Wieczerzy Świętej Rodziny /cenne wyposażenie/, kościół św. Józefa z 1696 roku, kaplica św. Anny z początku XVIII w.