Województwo łódzkie

7. Szlaki okolic Łasku

Trasa 7.1. Szlak MŁYNÓW NAD GRABIĄ

Znaki żółte, długość 46 km /pieszy, dostępny dla kolarzy/

Przebieg trasy:

Łask - Kolumna (PKP) - Orchów - Okup Fabryczny - Zielęcice - Wola Marzeńska - Marzeniu - Kustrzyce - Lichawa - Emilianów - Brody - Brzeski - Kozuby - Grabica - Wola Wężykowa - rezerwat "Grabica" - Zamość - Grabno - Górki Grabieńskie - Widawa (PKS) - Siedlce Łaskie (PKP)

Szlak zgodnie ze swoją nazwą łączy ze sobą zachowane na Grabi zabytki techniki - młyny wodne, których spośród 30 zachowało się 6. Szlak ten pozwala też poznać przyrodę doliny rzeki i fragment Parku Międzyrzecza Warty i Widawki. Niezwykle malowniczy.

Kolumna - dzielnica Łasku; w okresie międzywojennym z małej osady młyńskiej przekształciła się w "miasto-ogród". Okoliczne suche sosnowe lasy podzielono na działki, gdzie w szybkim tempie stanęły drewniane stylowe wille - miejsce wypoczynku bogatych mieszkańców Łodzi i Pabianic.

Młyn Łaszewicza - młyny należące do tzw. dóbr łąskich lokalizowano w tym miejscu od bardzo dawna. Młyn stojący obecnie wybudowano w 1924 r., przy jego pn. ścianie stoi murowany budynek, stylizowany na dworek.

Łask-Utrata - w dawnym młynie (wybudowano go w 1910 r.), , który funkcjonował do 1972 r. mieści się garbarnia. Z dawnych urządzeń wodnych pozostały jednynie fragmenty betonowych śluz i pozostałości stawów.

Okup Fabryczny - w przysiółku tej nazwy, na prawym brzegu Grabi, stał młyn wodny. Postawiono go w miejscu poprzedniego w drugiej pół. XIX w. Pracował do 1955 r., kiedy został rozebrany. Dziś pozostały jedynie ślady fundamentów.

Zielęcice - prawdopodobnie ok. 1826 r. na prawym brzegu rzeki postawiono drewniany młyn, słynący z doskonałej mąki. W końcu XIX w. pracował w tym miejscu folusz, z którego korzystali tkacze Zduńskiej Woli i Okupu. Dziś na lewym brzegu Grabi stoi, wzniesiony w 1947 r., młyn zbożowy, murowany, trzy kondygnacyjny, z ostatnim piętrem drewnianym.

Wola Marzeńska - znajduje się tutaj jeden z najładniejszych młynów na Grabi z końca XIX w., napędzany elektrycznie, pracuje do dziś. Obok pozostałości po dawnym folwarku - park podworski, budynek kuźni.

Marzenin - wieś nad rzeką Grabią (parafia już w l 33 l r.). W centrum wsi zabytkowy kościół z XIV w., w którym odkryto niedawno unikatowe freski ze scenami z Biblii (XV w.). Na cmentarzu parafialnym liczne groby żołnierzy I wojny światowej oraz poległych we wrześniu 1939 r.

Emilianów - ciekawa jest historia niepozornego, ceglanego budynku i ruin dawnego młyna. Niegdyś to miejsce zwano Foluszem. W latach 40-tych XIX w. - ówczesny właściciel Hubert Neuville przemianował na Emilianów - od imienia swojej córki. Dziś pozostały resztki po młynie: turbina. koła pasowe i trybowe, wały. Stojący obok murowany dom to fragment dawnej fabryki.

Krzywda - młyny w tym miejscu należały dawniej do dworu i folwarku w Brzeskach. Młyn Krzywda najstarszy z zachowanych na Grabi z pół. XIX w. Obecnie jest tam mała elektrownia wodna - własność prywatna (zwiedzanie uzgadniać z właścicielem).

Kozuby - istniejący w tym miejscu młyn postawiono w 1920 r. Czynny sporadycznie. Zarówno elektrownia jak i młyn są własnością prywatną (zwiedzanie uzgadniać z właścicielem).

Młyn "Kurek" - w Woli Wężykowej, drewniany , czynny do 1960 r, do końca na koło wodne, popada w ruinę. Własność prywatna.

Widawa - wieś położona nad Niecieczą, dopływem Widawki. Miejscowość wymieniana już w XII w. Prawa miejskie otrzymała w 1388 r., od Władysława Jagiełły. W XV w. istniała tu szkoła, która w XVI w., została przekształcona w filię Uniwersytetu Jagiellońskiego zw. Akademią Widawską. Prawa miejskie Widawa utraciła w 1870 r. Cennym zabytkiem jest barokowy kościół z 1638 r., klasztor pobernardyński z XVII w. W części klasztornej mieści się Muzeum Parafialne, kościół św. Marcina z XV w. fundacji Wężyków (odbudowany w 1846 r. po spaleniu).

Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki - 25 tyś ha, chroni specyficzny węzeł hydrograficzny, gdzie na niewielkim obszarze do Warty wpływa Widawka, a do niej Grabia i Nieciecz. Układ łączących się dolin rzecznych z często podmokłymi, z płatami olsów i łęgów, stanowi miejsce życia wielu gatunków roślin i zwierząt.

Zamość - cmentarz wojenny żołnierzy poległych w bitwie w końcu 1914 r.